🎙️گفت‌وگو اختصاصی پدیده مارکت با مصطفی قنبری؛ از زمین‌های خاکی تا تربیت ده‌ها دروازه‌بان در فوتبال ایران
در گفت‌وگویی صمیمی با مصطفی قنبری، مربی باسابقه فوتبال ایران، درباره‌ی مسیر فوتبالی او، وضعیت فعلی فوتبال پایه، و شرایط دروازه‌بانان کشور صحبت کردیم. گفت‌وگویی که پر از دغدغه، تجربه و نقدهای دلسوزانه بود
آقای قنبری، لطفاً در ابتدا کمی از گذشته‌ی فوتبالی‌تون بفرمایید؛ از کجا شروع کردید و چطور وارد مربیگری شدید؟
من از بچگی عاشق فوتبال بودم. دوران بازی‌ام رو از تیم بانک ملی شروع کردم و حدود ۱۲ تا ۱۳ سال گلر منتخب شهر خودم بودم. از همون دوران، فوتبال برای من فقط یک علاقه نبود، یه مسیر زندگی بود. همیشه جزو منتخبان شهرم بودم و سعی می‌کردم با تلاش و تمرین خودم رو بالا بکشم.
بعد از سال‌ها بازی، به‌صورت طبیعی وارد مسیر مربیگری شدم. از باشگاه بزرگ احسان ری شروع کردم؛ باشگاهی که سال‌هاست در فوتبال زحمت کشیده و بازیکنان زیادی رو تحویل فوتبال کشور داده.
با چه تیم‌هایی همکاری داشتید؟
در طول این سال‌ها با تیم‌های مختلفی کار کردم؛ از سایپا در رده‌های نونهالان، جوانان و بزرگسالان گرفته تا داماش گیلان، پاس قوامین، آرش ری و چند تیم دیگر. تیم آرش ری در اون زمان در لیگ سه کشور حضور داشت و تجربه‌ی خوبی برای من بود.
از چه سالی مربیگری رو به‌صورت حرفه‌ای ادامه دادید؟
از سال ۸۶ وارد کار مربیگری شدم، اما از سال ۹۰ مربیگری برای من کاملاً حرفه‌ای شد. از اون موقع در فوتبال تهران فعالیت جدی‌تری داشتم و با تیم‌های پایه و بزرگسالان مختلف کار کردم.
در حال حاضر مشغول چه کاری هستید؟
الان مربی دروازه‌بانان باشگاه ایرانیان البرز هستم و با مجموعه‌ی پرسپولیس و آقای محسن روحی همکاری دارم. خوشبختانه فضای خوبی حاکمه و هدفمون تربیت دروازه‌بانان جوان و باانگیزه‌ست.
به نظر شما روند کلی فوتبال ایران در این سال‌ها چطور بوده؟ پیشرفت داشتیم یا پسرفت؟
متأسفانه باید بگم روند نزولی بوده. سال‌هایی که ما بازی می‌کردیم، فوتبال خاکی بود؛ اما انگیزه، غیرت و عشق در بازیکن‌ها موج می‌زد. اون زمان نه زمین چمن بود نه امکانات، ولی بازیکن‌ها با دل‌شون بازی می‌کردن. الان همه چیز ظاهراً پیشرفته‌تر شده، ولی فوتبال روح نداره.
الان در فوتبال پایه پول حرف اول رو می‌زنه. مربی دنبال استعداد نیست، دنبال درآمده. بازیکن‌هایی می‌بینم که واقعاً به درد فوتبال نمی‌خورن ولی چون خانواده‌ها پول دادن، در تیم هستن. این یعنی فاجعه. فوتبال پایه ما آلوده به پول شده و استعدادهای واقعی دارن گم می‌شن.
یکی از انتقادهای شما همیشه به فوتبال پایه تهرانه. منظورتون دقیقاً چیه؟
قبلاً در فوتبال تهران شاید ۱۲ تا ۱۶ تیم پایه وجود داشت، ولی الان بالای ۲۰۰ تیم فعالیت می‌کنن. هرکسی یه باشگاه زده و دنبال درآمده. این حجم از تیم‌ها بدون نظارت یعنی هرج‌ومرج. مربیایی داریم که فقط دنبال شهریه و پول بازیکنن، نه رشدشون. اینطوری دیگه فوتبال نمی‌سازه، فقط اسم تیم زیاد می‌شه.
با این شرایط، آیا هنوز استعداد واقعی در فوتبال پایه می‌بینید؟
بله، استعداد زیاد داریم. اتفاقاً نسل جدید از نظر فنی خیلی هم توانمنده، اما کسی نیست که درست هدایتشون کنه. مشکل ما سیستم نیست، آدمای درست در سیستم نیستن.
الان مثلاً یه بازیکن مستعد پیدا می‌شه، ولی برای اینکه معرفی بشه باید پول بده! من خودم شاهد بودم استعدادهایی که می‌تونستن ستاره بشن، حذف شدن چون خانواده‌شون توان مالی نداشتن. در حالی که استعدادیابی واقعی یعنی بدون توجه به پول، فقط کیفیت رو دیدن.
به نظرتون استعدادهایی داریم که بتونن جای نسل فعلی ستاره‌ها مثل سردار آزمون و طارمی رو بگیرن؟
قطعاً داریم. ولی مسئله اینه که کسی بهشون اعتماد نمی‌کنه. مربی‌ها از ترس نتیجه، حاضر نیستن به بازیکن جوون میدان بدن. ما باید یاد بگیریم که فوتبال بدون ریسک رشد نمی‌کنه.
الان مثلاً آقای مجتبی حسینی، سرمربی آلومینیوم اراک داره با شجاعت از بازیکنان جوان استفاده می‌کنه. در هفته‌های اول ازش انتقاد شد، ولی حالا نتیجه گرفته. باید مربی‌ها جرئت این تصمیم رو پیدا کنن.
شما خودتون دروازه‌بان بودید و حالا مربی گلرها هستید. وضعیت فعلی دروازه‌بان‌های ایران رو چطور می‌بینید؟
صادقانه بگم، دروازه‌بان تاپ خیلی کم داریم. اکثر گلرها فقط دنبال اینن که گل نخورن، نه اینکه دروازه‌بان واقعی باشن. دروازه‌بان باید با جسارت بیرون بیاد، با مدافع هماهنگ بشه، بازی‌سازی کنه، ولی بیشترشون فقط در چارچوب می‌مونن.
در تیم‌های لیگ برتر می‌بینیم که هنوز گلرهای ۳۸ تا ۴۰ ساله بازی می‌کنن. چرا؟ چون مربی‌ها از ترس نتیجه به جوون‌ها اعتماد نمی‌کنن. ما بازیکنانی داریم که با آمپول میان تو زمین فقط برای اینکه بازی کنن، در حالی که پشت نیمکت استعدادهای واقعی نشستن.
شما خودتون چند دروازه‌بان به فوتبال ایران معرفی کردید؟
تا امروز بالای ۷۰ تا ۸۰ گلر تربیت کردم و معرفی‌شون کردم به فوتبال ایران. از جمله آقای عباس‌نژاد در خیبر خرم‌آباد، امیرحسین امینی در آلومینیوم اراک و چند نفر دیگه که الان در لیگ برتر بازی می‌کنن. خوشحالم که شاگردام امروز تو سطح اول فوتبال کشور هستن.
دلیل اصلی افت دروازه‌بان‌های ایرانی چیه؟
آموزش اشتباه. گلرهای ما بیشتر دنبال ظاهر کارن، نه مهارت واقعی. دروازه‌بان باید شجاعت داشته باشه، خروج بلد باشه، تصمیم بگیره، ولی متأسفانه الان هدف فقط نباختنه، نه نمایش درست فوتبال.
وقتی مربی بهش می‌گه «تو فقط گل نخور»، اون گلر از ترس اشتباه دیگه حرکتی انجام نمی‌ده. این باعث می‌شه خروجی نداشته باشیم.
به نظر می‌رسه شما از وضعیت مربیگری در فوتبال پایه ناراضی هستید. چرا؟
چون من با عشق کار می‌کنم، ولی خیلی‌ها با هدف مالی وارد شدن. من تنها مربی‌ای هستم که تا امروز از هیچ بازیکنی پول نگرفتم. خروجی‌هام از خیلی‌ها بیشتر بوده. اما متأسفانه در فوتبال ما مربی‌هایی هستند که هدفشون فقط درآمده، نه رشد بچه‌ها.
ما باید یاد بگیریم به بچه‌ها آموزش بدیم، نه اینکه ازشون پول بگیریم. آینده‌ی فوتبال کشور دست همین نسل جدیده. اگه امروز درست تربیتشون نکنیم، فردا دیگه فوتبال واقعی نداریم.
حرف پایانی‌تون برای ما چیه؟
آرزو دارم روزی برسه که فوتبال پایه‌ی ما از این وضعیت خارج بشه. فوتبال ایران استعداد زیاد داره، فقط باید بهشون میدان داد. من همیشه می‌گم: فوتبال با عشق ساخته می‌شه، نه با پول. امیدوارم همه‌ی مربیان و مدیران ما اینو درک کنن و واقعاً برای پیشرفت نسل آینده تلاش کنن، نه برای منافع شخصی خودشون.
